July 25, 2007

Tanrının işine karışmak

Nicholas D. Kristof taşıyıcı annelik ve genetik manipülasyonlar
konusunda yazdığı yazısını şöyle bitiriyor:

"What should cross the line into illegality is fiddling with the
heritable DNA of humans to make them smarter, faster or more pious
or more deaf. That is playing God not just with a particular embryo
but with our species, and we should ban it."

"Playing God" deyimi bu tip tartışmalarda çok geçmeye başladı. Ne anlama geldiği belirsiz, içi boş, ama negatif duygular uyandıran ve dolayısıyla her türlü önyargıyı içinde barındırmaya açık bir deyim. Temiz argümanlar kullanmanın önemli olduğunu düşünüyorum ve Kristof'un yazısının bu testi geçtiğine çok emin değilim.

Bana Craig Venter'e son projesi için izin verip vermemeye karar veren
grubun içinde bütün büyük dinlerden temsilcilerin olmasını
hatırlatıyor. Temsilciler kendi inandıkları kitapları yorumlayıp
"cansızdan canlı yaratma" konusunda bir yasak olup olmadığına karar
vermeye çalıştılar. Din konusundaki görüşünüz ne olursa olsun, umarım
bu tip konularda karar verirken ne gibi kriterler kullanacağımızın
hepimizin üzerinde anlaşabileceğimiz şekilde daha net belirlenmesi
gerektiği konusunda bana katılıyorsunuzdur.

Bu kriterlerin ne olması gerektiği konusunda anlaşabilir miyiz?
Ekonomik kriterlerin daha dikkatli analizi çözümün bir parçası
olabilir. Dennett ve Drescher gibi filozofların üzerinde uğraştığı
"Getting ought from is", yani temel gerçeklerden başlayıp etik
prensiplere akıl yoluyla ulaşma projesi belki bir diğer parçası.

Problemin zor tarafı hedefin ne olduğunu belirlemek gibi geliyor bana.
Hedef tam olarak belirlendiğinde bunun uygulamaya nasıl döküleceği
bir sosyal mühendislik problemi. İnsanların neslinin sürdürülmesi,
refah içinde yaşanması, sağlık, mutluluk, nedir tam olarak amacımız.
Önümüzdeki yüzyılda transhümanistlerin rüyaları gerçek olmaya başlarsa
iki bin yıldır çok değişmeyen bazı temel hedefleri sorgulamamız
gerekecek mi?

Net bir hedef üzerinde anlaştığımızda ve bu hedefe bizi götürecek
mühendislik çözümler bulunduğunda "playıng God" gibi içi boş
terimlerle birbirimizi oyalamayı bırakacağız diye umuyorum.


Full post... Related link